|
|
|
|
| |
 |
اصول اخلاقی نشریه |
 |
|
| | تاریخ ارسال: 1397/4/3 | |
|
منشور اخلاقی و اخلاق نشر
به منظور آشنایی بیشتر با قوانین و منشور اخلاقی مجلات می‌‌توانید به کمیته اخلاق در انتشارات (COPE) و یا منشور و موازین اخلاق پژوهشی مصوب معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم تحقیقات و فناوری ایران مراجعه نمایند.
وظایف سردبیر و اعضای هیئت تحریریه
یک. استقلال
سردبیر و اعضای هیئت تحریریه نشریه باید استقلال قلم و تحریر خود را حفظ کنند و برای حصول اطمینان از اینکه نویسندگان آزادی قلم دارند، کار کنند. مسئولیت پذیرش یا رد مقالات با سردبیر است. طی روند عادی و متداول این کار مستلزم نظر و توصیه داوران است. به هر حال، مقالاتی که به عقیده سردبیران کاملاً نامناسب هستند، ممکن است بدون ارزیابی داوران رد شوند.
دو. عدم سوگیری
سردبیر و اعضای هیئت تحریریه باید امتیاز جایگاه و موقعیت خود را به شکل محرمانه، بدون سوگیری، به صورت سازنده‌‌ای افزایش دهند. سردبیر، وظیفه قضاوت در مورد مقالات را صرفاً از لحاظ شایستگی‌های علمی بر عهده دارد. سردبیر باید بدون طرفداری یا کینه‌‌توزی شخصی یا ایدئولوژیک، عمل کند.
سه. تضاد منافع
سردبیر و اعضای هیئت تحریریه باید از هرگونه عملی که موجب افزایش تضاد منافع یا وجهه‌ای نامعقول از آن می‌شود، اجتناب کنند. برای مثال، به منظور اجتناب از بروز تضاد منافع بالقوه، سردبیر و اعضای هیئت تحریریه نباید مطالبی را منتشر کنند که به طور شفاف قابل شناسایی نبوده، داوری نشده یا تحت داوری مخفی یک طرفه قرار گرفته است. مسئولیت و اختیار تحریر و ویرایش هر مقاله نوشته شده توسط سردبیر و اعضای هیئت تحریریه و ارسال شده به دفتر مجله، باید از طریق سردبیر به شخص ذیصلاح دیگری، نظیر سردبیر قبلی مجله یا یکی از اعضای هیئت تحریریه، داوران خارج سازمانی و مشاوران تفویض شود. اعمال ملاحظات نوشتاری یا تحریری در مقاله توسط نویسنده (در اینجا منظور سردبیر-نویسنده و اعضای هیئت تحریریه-نویسنده) به هر شیوه و در هر صورت هرگز قابل‌قبول نیست.
سردبیر و اعضای هیئت تحریریه باید از بررسی مقاله‌ای که تضاد منافع واقعی یا بالقوه برای آنها ایجاد می‌کند خودداری کنند، تضادی که ناشی از روابط رقابتی، مشارکتی، مالی و سایر روابط و ارتباطات با هر نوع نویسنده، شرکت یا نهاد مرتبط با مقاله است. مثال‌هایی در رابطه با پیوندهایی که نشان‌دهندۀ تضادهای منافع سردبیر- نویسنده است عبارتند از:
1. سردبیر/اعضای هیئت تحریریه و نویسنده هر دو توسط یک نهاد استخدام شده‌اند؛
2. سردبیر/اعضای هیئت تحریریه یکی از اعضای کمیته پایان‌‌نامه نویسنده بوده یا برعکس؛
3. نویسنده و سردبیر در حال حاضر نویسندگان مشترک و همکار در مقاله دیگری هستند یا نویسندگان همکار یک مقاله طی دو سال گذشته بوده‌اند.
چهار. داوری و ارزیابی مخفی دوطرفه
نشریه یک فرایند ارزیابی مخفی دوطرفه را دنبال می‌کند که به موجب آن نویسندگان، داوران را نمی‌شناسند و برعکس. جایی که به نظر می‌رسد مقالات مجله، تحت ارزیابی مخفی دوطرفه نبوده‌اند، استاندارد ارزیابی باید به طور شفاف بیان شود.
پنج. محرمانگی
سردبیران و اعضای هیئت تحریریه نباید اطلاعات مربوط به مقاله را برای کسی غیر از داوران و نویسندگان افشاء کنند. رویه‌های اداری و رسمی باید برای حفظ محرمانگی فرایند ارزیابی تعیین شود. انتظار می‌رود که سردبیران و اعضای هیئت تحریریه، از محرمانه بودن فرایند ارزیابی مخفی دوطرفه و عدم افشای اطلاعاتی که ممکن است هویت نویسندگان را برای داوران یا برعکس فاش سازد، اطمینان حاصل کنند. گمنامی داوران صرفاً زمانی می‌تواند نقض شود که سردبیر از داوران اجازه فاش ساختن هویت آنها را دریافت کند.
سردبیر باید اطمینان حاصل کند که اعضای هیئت تحریریه با این عمل، موافق هستند. آن بخش از مطالب مقاله ارسالی که منتشر نشده‌اند، نباید در پژوهش شخصی سردبیر و اعضای هیئت تحریریه، بدون کسب رضایت مکتوب نویسنده استفاده شوند. اطلاعات یا ایده‌های محرمانه که از طریق ارزیابی مقالات کسب شده‌اند، باید به طور محرمانه حفظ شوند و در جهت منافع شخصی استفاده نشوند.
شش. کیفیت ارزیابی
به طور معمول، دو داور برای ارائه نظر در خصوص یک مقاله دعوت می‌شوند. سردبیر باید به طور روزمره و عادی، کلیه ارزیابی‌ها را از لحاظ کیفیت، بررسی و ارزیابی کند. در شرایط نادر، سردبیر ممکن است یک مقالۀ ارزیابی شده را قبل از ارسال به نویسنده، ویرایش کند (برای مثال، برای حذف عبارتی که هویت داور را فاش می‌سازد) یا مقاله ارزیابی شده را در صورتی که سازنده و مناسب نیست، برای نویسنده ارسال نکند. رتبه‌ها و امتیازات کیفیت ارزیابی و سایر ویژگی‌های عملکرد باید به طور ادواری توسط سردبیر برای حصول اطمینان از عملکرد بهینه مجله ارزیابی شوند. این رتبه‌ها و امتیازات نیز باید به اتخاذ تصمیمات در زمینۀ انتصاب مجدد اعضای هیئت داوری و درخواست‌های مستمر ارزیابی کمک کند. داده‌های عملکرد فردی داوران باید در دسترس سردبیر باشد و به طور محرمانه نگهداری شود.
هفت. سرعت عمل و به هنگام بودن
دفتر مجله، سردبیر و اعضای هیئت تحریریه باید برای تضمین ارزیابی به موقع همه مقالات و پاسخ سریع به درخواست‌های نویسندگان در خصوص وضعیت ارزیابی، ظرف مهلت تعیین شده (حداکثر یک هفته پس از دریافت مقاله) نسبت به ارزیابی اولیه و انتخاب داوران اقدام کنند.
هشت. کیفیت تصمیم
سردبیر مسئول تشریح تصمیمات هیئت تحریریه برای نویسندگان در خصوص مقاله آنها هستند. سردبیر باید نامه‌هایی با کیفیت بالا را بنویسد، به گونه‌ای که این نامه‌ها تلفیقی از توصیه‌های داور و پیشنهادهای اضافی دیگر برای نویسنده باشند. سردبیر نباید نتیجه تصمیم را در قالب نامه، بدون ارائه توضیح، ضمیمه مجموعه‌ای از توصیه‌ها و پیشنهادهای داور کنند.
نه. دقت
زمانی که سردبیر، شواهدی متقاعدکننده از داور مبنی بر نادرست بودن مفهوم یا نتیجه یک مقاله منتشر نشده دریافت می‌کند، باید مراتب را به سرعت به نویسنده اطلاع دهد. اگر شواهدی مشابه در خصوص یک مقاله چاپ شده ارائه شود، سردبیر باید نسبت به انتشار فوری یک اصلاحیه، استرداد مورد قبلی، بیان مورد مربوط یا سایر یادداشت‌های مرتبط به شکل مناسب اقدام نماید.
ده. اختیار
اختیار و مسئولیت نهایی مجله بایستی با سردبیر باشد. سردبیر باید به تشکیلات مجله (اعم از خوانندگان، نویسندگان، داوران، سردبیران، کارکنان هیئت تحریریه، مدیر مسئول و ناشر) احترام بگذارد و برای تضمین درستکاری و صداقت محتوای مجله و بهبود مستمر کیفیت آن بکوشد. سردبیر باید اعضای گروه تحریریه را مشتمل بر هیئت ارزیابی تحریریه انتخاب کند؛ حقوق و مسئولیت‌های این افراد را تعیین کند و به طور منظم عملکرد آنها را ارزیابی کند.
یازده. عملکرد
سردبیر باید شاخص‌های عملکرد مجله را طرح کند. مجله باید وارسی و حسابرسی سالانه در خصوص میزان پذیرش، فواصل انتشار، درصد مقالات ارسالی برای بازبینی و ارزیابی خارجی و سایر داده‌های عملکرد را منتشر کند. شاخص‌های عملکرد باید برای ارزیابی تحولات در بررسی و ارزیابی مقالات و فرایندهای انتشار به کار گرفته شوند و بدین‌ترتیب عملکرد مجله را بهبود بخشند.
وظایف نویسندگان
یک. ارائه مقالات علمی و استاندارد
نویسندگان مقالات به صورت علمی و منسجم، مطابق استاندارد نشریات آماده کنند. روش به کار رفته در مقاله با دقت، واضح، شفاف و عینی انجام گرفته و داده‌ها به صورت صحیح گزارش شود. از طریق ارجاع‌دهی کامل، قانون حق‌مؤلف سایر اشخاص در مقاله رعایت شود. از ابراز موضوعات حساس و غیراخلاقی، سلیقه‌ای و شخصی، نژادی و مذهبی و اطلاعات جعلی و نادرست و ترجمه از آثار دیگران بدون ذکر مأخذ در مقاله خودداری شود.
دو. ارائه داده‌های خام در صورت نیاز
از نویسنده خواسته می‌شود در صورت نیاز داده‌های خام، مصاحبه‌ها و یا پرسشنامه‌ها و سایر ابزار به کار رفته در تحقیق را ارائه و معرفی نماید. دسترسی عمومی به این اطلاعات ( سازگار با بیانیه ALPSP –STM) به بهبود کار مقالات کمک می‌نماید.
سه. اصالت مقاله ارائه شده
مقالات ارائه شده توسط نویسنده(گان) بایستی کار خود نویسنده(گان) مقاله بوده و هرگونه استفاده از پژوهش‌های سایر افراد با ذکر منبع در مقاله آورده شود.
چهار. عدم انتشار همزمان یک مقاله و یا مقاله پذیرش و چاپ شده
ارائه همزمان یک مقاله به چند نشریه و یا مقالات منتشر شده و یا پذیرش شده به سایر نشریات خلاف قوانین اخلاق نشر است.
پنج. مأخذنویسی و ارجاع‌دهی مناسب
مأخذنویسی و ارجاع‌دهی شامل ذکر کلیه کتاب‌ها، مقاله‌ها، پایان‌نامه‌ها و منابع اینترنتی و سایر تحقیقات اشخاص در فهرست منابع بر اساس شیوه‌نامه نشریه است.
شش. ذکر فرد مسئول و همکاران در مقاله و دقت در عدم وجود اسامی نامرتبط
نویسنده مسئول مقاله کسی است که در تهیه، آماده‌سازی، تدوین، طراحی و اجرای مطالعه سهم عمده را بر عهده داشته است و سایر نویسندگان نیز به عنوان همکار در مقاله ذکر می‌شوند. نویسنده اصلی مقاله بایستی نسبت به وجود نام و اطلاعات تمامی نویسندگان و عدم وجود نامی غیر از نویسندگان مقاله اطمینان حاصل کند. همچنین کلیه نویسندگان بایستی مقاله را مطالعه و نسبت به ارائه آن به توافق رسیده باشند.
هفت. اطلاع‌رسانی در خصوص وجود خطرات احتمالی برای انسان یا سایر موجودات زنده
هر گونه خطرات احتمالی که به واسطه تحقیق هر نویسنده، متوجه انسان و یا سایر موجود می‌شود، بایستی به وضوح و شفاف در مقاله ذکر شده باشد.
هشت. ذکر حامی مالی
نویسندگان بایستی در قسمت سپاسگزاری قبل از منابع، کلیه حامیان و پشتیبان‌های مالی و معنوی مقاله خود را معرفی نمایند.
نه. اعلام وجود خطاهای اساسی در مقاله
نویسنده مسئول و سایر نویسندگان در هر برهۀ زمانی که متوجه هرگونه خطا و بی‌دقتی در مقاله خود شوند، بایستی نشریه را در جریان آن قرار داده، نسبت به اصلاح آن اقدام و یا مقاله را بازپس‌گیرند؛ یا آن را سلب اعتبار کنند. لازم به یادآوری است مسئولیت صحت و دقت محتوای مقالات بر عهده نویسندگان است و چاپ مقاله به معنای تأیید محتویات و مطالب آن توسط نشریه نیست. این نشریه با احترام به قوانین اخلاق در نشریات، تابع قوانین کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) است و از آیین‌نامۀ اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می‌نماید.
ده. مالک حق‌مؤلف / دارنده حق‌مؤلف
بر اساس قوانین کرییتیو کامانز (CC-BY-NC)، نویسندگان مالک و دارنده حق‌مؤلف مقاله خود بدون محدودیت هستند. نویسنده کنترل کاملی بر اثر علمی خود دارد (به عنوان مثال، حق بازاستفاده، توزیع، انتشار مجدد، اشتراک‌گذاری و غیره را حفظ می‌کند).
وظایف داوران
یک. کمک به تصمیم‌گیری هیئت تحریریه
داوران در بررسی کیفی، محتوایی و علمی مقالات، به سردبیر و اعضای هیئت نشریه یاری رسانده و یا از طریق ارتباط اعضای هیئت تحریریه با نویسنده محترم به بهبود و ارتقای کیفی و محتوایی مقالات کمک می‌کنند.
دو. سرعت عمل و دقت داوری
داوران انتخاب شده بایستی بعد از بررسی اولیه، بلافاصله کارشناس، مدیر اجرائی و سردبیر نشریه را در جریان نتیجۀ آن قرار دهند که شامل:
- عدم داوری مقاله به دلیل نبودن موضوع مقاله در حوزه کاری داور، کمبود وقت یا غیره است؛ و
- داوری همراه با تأخیر به دلیل مشغله کاری، عدم دسترسی به امکانات کافی، و غیره است.
در ارزیابی مقاله و طرح توصیه‌ها برای نویسنده یا نویسندگان، داوران باید همواره به خاطر داشته باشند که ارزیابی در قضاوت علمی تأثیرگذار است. داوران باید با نویسنده برحسب نگرانی‌هایی که در مورد مقاله دارند، صادق باشند. داوران باید قضاوت علمی خود را به میزان کافی تشریح و از آن حمایت کنند؛ یعنی آنها باید جزئیات و اطلاعات کافی جهت توجیه توصیه‌های خود به نویسنده را برای سردبیر فراهم سازند. داوران نباید دوقطبی عمل کنند، برای مثال از یک طرف ارزیابی‌های بسیار دوستانه و صمیمانه در مواجهه با نویسنده و از طرف دیگر، ارزیابی‌های بسیار منفی در نشست خصوصی و در قسمت یادداشت داور به سردبیر داشته باشند.
داور محترم باید در ارزیابی‌ها و داوری‌های خود سریع عمل کنند. اگر داور در سررسید زمانی تعیین شده (حداکثر یک ماه) نمی‌تواند عمل کند، باید هرچه زودتر با سردبیر برای تعیین مدت زمان بیشتر یا انتخاب داور دیگری مکاتبه نماید.
سه. محرمانه بودن اطلاعات
کلیه اطلاعات موجود در مقاله ارسالی به داور بایستی برای وی محرمانه تلقی شده و در حفظ آن بکوشد. داوران بایستی به محرمانگی فرایند ارزیابی و داوری احترام بگذارند. تشخیص این مسئله که مقاله محرمانه است، اهمیت دارد. داوران نباید در مورد مقاله با کسی غیر از سردبیر مجله صحبت کنند و نیز نباید اطلاعات مقاله را بدون اجازه در اختیار کسی بگذارند. اگر داوران به عمل خلافی مشکوک هستند، باید سردبیر را به طور محرمانه آگاه سازند و نباید نگرانی‌های خود را تا زمان اعلام رسمی مجله، با سایر بخش‌ها در میان بگذارند.
چهار. عدم سوگیری و داوری با ارائه مستندات و استدلال علمی و شفاف
داور بایستی مقاله را به طور عینی، بی‌‌طرف، عادلانه و حرفه‌ای ارزیابی کند. داور بایستی از سوگیری‌های شخصی در توصیه‌ها و قضاوت‌های خود اجتناب کند. داوری مقاله بایستی بر اساس مستندات علمی و استدلال کافی باشد، به وضوح و روشنی تببین شود و این مدارک به نشریه و نویسندگان ارائه شود و از اعلام نظر شخصی، سلیقه‌ای، نژادی، دینی، جنسیتی، و غیره در داوری مقاله خودداری شود.
پنج. توجه به منابع و مآخذ استفاده شده در مقاله
توجه به منابع و مآخذ استفاده شده در مقاله از دیگر وظایف داوران است. کلیۀ تحقیقات، موضوعات و نقل‌قول‌هایی که در مقاله استفاده شده است بایستی با ارجاع‌دهی کامل در فهرست منابع همراه باشد.
شش. تضاد منافع و عدم داوری مقاله با مقاصد شخصی
داوران مقالاتی که منافع اشخاص، مؤسسات و شرکت‌های خاصی به وسیله آن حاصل می‌شود و یا روابط شخصی در آن مشاهده می‌شود را نباید برای داوری قبول کنند.
به طور معمول، داوران باید از ارزیابی مقالاتی که از دید آنها مشمول تضاد منافع اعم از منافع مشترک، مالی، سازمانی و شخصی یا هرگونه ارتباط یا پیوندهای دیگر با شرکت‌ها، نهادها یا افراد مرتبط با مقالات است، امتناع کنند. داورانی که ممکن است دارای تضاد منافع در زمینه یک مقاله خاص باشند، باید آن تضاد منافع را برای سردبیر مشخص و آشکار سازند تا در ادامه، سردبیر سطح مناسب مشارکت آنها را تعیین کند. یک مثال در این زمینه، موقعیتی است که در آن، داور دارای یک مقاله مشابه تحت ارزیابی در همان مجله یا مجله دیگر یا یک پروژه تحقیقاتی مشابه در دست تکمیل است. به خاطر داشته باشید که تحت فرایند ارزیابی مخفی دوطرفه، از آنجا که داوران نویسندگان را نمی‌شناسند، بعید است که داوران از تضاد منافع مشمول نویسندگان اطلاع داشته باشند؛ بنابراین، به واسطۀ این تضادها محدود نمی‌شوند. اگر داوران از چنین تضادهایی آگاه شوند، باید به سردبیر مجله اطلاع دهند.
هفت. ارتباط متقابل
داوری، ارزیابی و بررسی مقالات، فعالیتی حرفه‌ای برای نشریات است که ارزش کل رشته و حرفه را فراهم می‌سازد و بایستی ترغیب و تشویق شود. از پژوهشگران و نویسندگانی که مقالات خود را به نشریه ارسال می‌کنند، به طور معمول انتظار می‌رود که متقابلاً دعوت نشریه برای ارزیابی و داوری مقالات بپذیرند.
هشت. حق امتناع و عدم پذیرش
امتناع و رد درخواست ارزیابی یک مقاله بر حسب زمان یا موقعیت ضروری و لازم است. برای مثال، داوری که احساس عدم صلاحیت کافی برای قضاوت در مورد مقاله پژوهشی می‌کند، باید از ارزیابی مقاله امتناع کند. داوران باید در صورتی که نوعی تضاد منافع بالقوه وجود دارد، از ارزیابی مقاله خودداری کنند. در صورتی که از داوران درخواست شود تا مقاله‌ای را ارزیابی کنند که قبلاً بررسی و ارزیابی شده است، آنها باید جزئیات ارزیابی اولیه را به اطلاع سردبیر برسانند، مگر آنکه مشخص شود، درخواست ارزیابی مجدد توسط آنها مدنظر است.
نه. داوری و ارزیابی مخفی دوطرفه
فرایند ارزیابی و داوری مقالات نشریه یک فرایند ارزیابی مخفی دوطرفه دارد. داوران باید از ارزیابی مقالاتی که قبلاً پیشنهادهای مکتوب خود را در نسخه اولیه آن برای نویسنده فراهم ساخته‌اند، امتناع کنند. اگر داوری، هویت نویسنده یا نویسنده همکار را بشناسد، به طور طبیعی مشمول حق امتناع از ارزیابی مقاله می‌شود. داوران مسئولیت اجتناب از نوشتن، گفتن یا انجام دادن هر چیزی که می‌تواند هویت آنها را برای نویسنده روشن سازد، نیز بر عهده دارند.
وظایف ناشر و عوامل انتشاراتی
یک. تصمیم‌گیری‌های نشر و چاپ
قوانین حق‌مؤلف، و اقتباس از سایر آثار ادبی بایستی توسط دفتر نشریه رعایت شده و حق افراد در هنگام انتشار محفوظ باشد.
دو. تصمیم‌گیری منصفانه درباره مقالات
تصمیم‌گیری دربارۀ مقالات در هر مرحله‌ای بدون توجه به جنسیت، نژاد، باورهای مذهبی، قومی، شهروندی، و یا فلسفه سیاسی نویسندگان انجام شود.
سه. محرمانه بودن اطلاعات
اطلاعات شخصی نویسندگان مقالات برای تمامی افرادی که به آن دسترسی دارند مانند سردبیر، اعضای هیئت تحریریه، مدیر اجرائی، کارشناس نشریه و سایر عوامل فعال (غیر از نویسنده مربوطه) مانند داوران، مشاوران، ویراستار، صفحه‌آرا، و ناشر امانتدار بایستی کاملاً محرمانه تلقی شود و در هر زمانی از آن محافظت و نگهداری شود.
چهار. رعایت منافع اشخاص
امکان استفاده از نتایج مطالعات و پژوهش‌های دیگران بایستی با ارجاع‌دهی و اجازه کتبی و صریح از نویسنده انجام شود.
پنج. بیانیه دسترسی آزاد
ناشر مجله، بیانیه دسترسی آزاد بوداپست را به طور کامل می‌پذیرد و از آن پیروی می‌کند. این مجله، یک نشریه ادواری کاملاً دسترسی آزاد است. به این معنا که مقالات پس از پذیرش (به صورت زودآیند) و پس از چاپ (به صورت دسترسی آزاد و رایگان) بلافاصله از طریق اینترنت در دسترس همه کاربران قرار می‌گیرد. استفاده، توزیع و به‌اشتراک‌گذاری مقاله در هر رسانه، شبکه و وبگاهی مجاز است، مشروط بر اینکه به نویسنده و مجله به درستی استناد و ارجاع داده شود. مزایای دسترسی آزاد برای نویسندگان عبارتند از:
- حفظ حق‌مؤلف توسط نویسندگان مقاله؛
- دسترسی رایگان و آزاد برای کلیه خوانندگان و کاربران در سراسر جهان؛
- افزایش دسترس‌پذیری، رؤیت‌پذیری، مشاهده‌پذیری و خوانایی مقالات؛
- افزایش استناد به مقالات؛
- فقدان محدودیت مکانی برای دسترسی؛ و
- انتشار سریع و به‌موقع.
شش. حق‌مؤلف و مجوز چاپ
ناشر بر اساس قوانین کرییتیو کامانز (CC-BY-NC)، نویسندگان را به عنوان مالک و دارنده حق‌مؤلف مقاله خود بدون محدودیت به رسمیت می‌شناسد. بنابراین، نویسنده علی‌رغم اینکه کنترل کاملی بر اثر علمی خود دارد (به عنوان مثال، حق بازاستفاده، توزیع، انتشار مجدد، اشتراک‌گذاری و غیره را حفظ می‌کند)؛ اما به محض ارسال مقاله به نشریه، در واقع مجوز چاپ آن را پس از طی مراحل داوری به ناشر داده است.
هفت. رضایت آگاهانه مشارکت‌کنندگان در پژوهش
در نشریه، کلیه مشارکت‌کنندگان در مطالعه و پژوهش موضوعات انسانی حق حفظ حریم خصوصی را دارند و پژوهشگران نباید بدون رضایت آگاهانه آن را نقض کنند. اطلاعات هویتی و شناسایی مشارکت‌کنندگان، مانند نام و نام خانوادگی، و غیره، نباید به صورت نوشتاری، عکس یا شجره‌نامه منتشر شود؛ مگر اینکه این اطلاعات برای مقاصد علمی ضروری باشد و مشارکت‌کنندگان (یا والدین یا سرپرست) رضایت آگاهانه کتبی برای انتشار را ارائه کرده باشند. رضایت‌نامه مشارکت‌کنندگان باید مطابق مقررات ملی یا قوانین محلی در دفتر مجله، در محل کار پژوهشگران یا در هر دو جا مکتوب، مضبوط و بایگانی شود.
هشت. منشور اصول اخلاقی کار با حیوانات آزمایشگاهی
محاسبات و آزمایش بر روی حیوانات کمک مؤثری در علوم پزشکی، دامپزشکی، کشاورزی و رفاه بشری بشمار می‌آید به نحوی که در زمینۀ درمان و پیشگیری از بیماری‌ها کمک‌های شایانی نموده است. بسیاری از پیشرفت‌های مهم در حوزۀ علوم پزشکی و دامپزشکی که صورت بنیادی، کاربردی یا بنیادی-کاربردی مطرح می‌شوند جهت استفاده برای پیشگیری و درمان بیماری‌هایی که روش‌های مناسب کنترل‌شان هنوز در دسترس نیستند نیازمند انجام آزمایشاتی بر روی مدل حیوان هستند که در این رابطه پیش‌درآمد بسیاری از پیشرفت‌های گذشته و همچنین پیشرفت‌های آتی، آزمایشاتی است که روی حیوانات صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر، علوم پزشکی و دامپزشکی بر پایۀ تلاش‌های آزمایشگاهی روی حیوانات استوار هستند. طبق قوانین اخلاقی بین‌المللی مواد یا تجهیزات جدید نباید برای نخستین‌بار روی انسان آزمایش شوند؛ مگر اینکه آزمایشات قبلی روی حیوانات آزمایشگاهی مناسب مبنی بر بی‌خطر بودن آنها گزارش شده باشد. از این‌رو، رعایت موارد زیر جهت چاپ مقاله در مجله «پژوهش در مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی» الزامی است:
یک. محافظت از سلامت بشر و حیوانات به انجام آزمایش‌هایی روی گونه‌های مختلف حیوانی نیاز دارد که برای هر موردی باید گونه و مدل مناسب به‌کار گرفته شود.
دو. در صورت نیاز به استفاده از مدل‌ها و روش‌هایی مثل مدل‌های ریاضی، شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای و سیستم‌های بیولوژیکی آزمایشگاهی باید پیش از انجام آزمایش روی حیوانات به صورت مناسب استفاده شوند.
سه. حیوانات انتخاب شده برای آزمایش باید سالم و در صورت نیاز مدل‌سازی شده باشند و حداقل تعداد لازم برای به دست آوردن نتایج قابل قبول از نظر علمی در نظر گرفته شود.
چهار. باید به صورت کاملاً شفاف مشخص شود که آزمایش روی حیوانات نقش بسزایی جهت تأمین سلامتی انسان یا حیوان و یا پیشرفت دانش بیولوژیکی و بیوتکنولوژی دارد.
پنج. همۀ پژوهشگران باید با حیوانات به عنوان موجوداتی با درک و احساس رفتار کنند. در این رابطه باید به صورت درست نگهداری شوند تا از ایجاد درد، رنج، و اضطراب در آنها پرهیز شود و یا به حداقل رسانده شوند.
شش. روش‌هایی که سبب رنج و درد طاقت‌فرسا یا اضطراب در حیوان می‌شود باید با استفاده از بی‌حس‌کننده و آرامبخش‌های مناسب و یا بیهوشی، مطابق با فنون و روش‌های مورد قبول دامپزشکی انجام شوند. جراحی یا دیگر روش‌های درد ناک نباید بر روی حیوان هوشیار و یا با استفاده از بی‌حس‌کننده‌های موضعی، انجام شوند.
هفت. پژوهشگران باید در نظر داشته باشند روش‌ها و ابزارهایی که سبب درد در انسان می‌شوند موجب درد در سایر گونه‌های مهره‌داران نیز می‌شوند.
هشت. حیواناتی که در طی آزمایش ممکن است دچار درد و رنج مزمن، اضطراب و یا ناتوانی شوند و امکان درمانشان نیست در پایان آزمایش و یا در زمان مناسب باید بدون درد کشته شوند.
نه. بایستی بهترین شرایط زندگی ممکن برای حیوانات آزمایشگاهی که برای اهداف بیومدیکال نگهدای می‌شوند فراهم شود. به طور معمول نگهداری از حیوانات باید زیر نظر دامپزشکانی باشد که تجربه کار با حیوانات آزمایشگاهی را دارند.
ده. مدیر گروه یا تیمی که از حیوانات استفاده می‌کنند ضامن صلاحیت و تجربه پرسنل برای انجام مراحل آزمایش روی حیوانات است. مدیر گروه باید به صورت دوره‌ای کلیه افرادی را که روی حیوانات آزمایشگاهی کار می‌کنند آموزش داده و نسخه‌ای از تأییدیه آموزش را به کمیته اخلاقی واحد ارسال دارد و همچنین اطمینان حاصل کند که کلیه موارد در گروه و تیم به کار گرفته می‌شود.
یازده. مدیر گروه یا تیم ضامن سلامتی انسان و حیوان طی فرایند نقل و انتقال حیوانات آزمایشگاهی است.
دوازه. جهت سازمان‌دهی و نظم‌دهی بیشتر مؤسسه‌های پرورش حیوانات خاص بهترین منبع برای تهیه و تحویل حیوانات رایج آزمایشگاهی هستند.
سیزده. شرایط زیست محیطی از قبیل دما، رطوبت، تهویه، روشنایی و ... باید با نیازهای گونۀ نگهداری شده سازگار باشد. بایستی امکانات مناسب در دسترس حیوان بوده و پسماندهای حیوانات نیز به طور مناسب و مرتب دفع شوند.
چهارده. اقامتگاه حیوان باید ضامن سلامت عمومی حیوان باشد و از استرس‌های غیرضروری اجتناب شود. توجه به فضای اختصاص داده شده به هر حیوان، با توجه به گونۀ آن ضروری است و باید استانداردهای مناسب بهداشتی مثل حفاظت در برابر شکارچیان، حشرات موذی و دیگر آفت‌ها حفظ شود. همچنین، بایستی فضا و ساختار مکانی برای قرنطینه کردن و جداسازی باشد. از سوی دیگر، صرفاً باید افراد دارای مجوز کار در این محدوده‌ها تردد نمایند.
پانزده. حیوانات باید غذای کافی با حجم و کیفیت مناسب با توجه به نیازهای روزانه‌شان دریافت کنند تا سلامتی‌شان حفظ شود؛ مگر آنکه موضوع آزمایش مطالعات تغییرات نیازهای تغذیه‌ای باشد و باید دسترسی آزاد به آب آشامیدنی داشته باشند.
شانزده. در صورتی که جایگزین مناسبی به جای حیوانات زنده برای انجام آزمایش وجود داشته باشد، باید از آن روش‌ها و ابزارها در جهت کاهش به کارگیری حیوانات آزمایشگاهی استفاده شود (از قبیل روش‌های بیولوژیکی و غیربیولوژیکی).
نه. آیین‌نامه پیشگیری از سرقت و تقلب علمی
ثبت مقاله در سامانه نشریه با ارسال رایانامه به کلیه نویسندگان مقاله اطلاع داده خواهد شد. بدیهی است درج نام نویسندگان در مقاله به منزله نقش اساسی ایشان در تدوین مقاله است. در صورتی که نویسندگان مقاله در تدوین مقاله نقشی نداشته‌اند و از نام آنها سوءاستفاده شده است، لطفاً مراتب را بلافاصله از طریق رایانامه دریافتی اطلاع دهند. همه نویسندگان مقاله در مورد اصالت اثر مسئول هستند. حق ارزیابی موارد سرقت علمی و سلب اعتبار برای نشریه محفوظ است. سرقت علمی شکل‌های گوناگونی دارد از جمله:
الف. ثبت مقاله دیگران به نام خود؛
ب. درج نام نویسندگان و پژوهشگرانی که در مقاله نقشی نداشته‌اند؛
ج. کپی‌برداری یا تکرار بخش‌های قابل‌توجهی از مقاله دیگر (حتی اگر مقاله کپی شده مربوط به یکی از نویسندگان مقاله جدید باشد)؛
د. طرح نتایج حاصل از پژوهش‌های دیگران به نام خود؛
هـ. چاپ مکرر مقاله توسط نویسنده واحد در چند نشریه؛
و. بیان نتایج نادرست و خلاف یافته‌های علمی یا تحریف نتایج حاصل از پژوهش؛ و
ز. استفاده از داده‌های نامعتبر یا دستکاری در داده‌های پژوهش.
موارد سرقت علمی و ادبی توسط مسئولان و دست‌اندرکاران نشریه بررسی و برای حراست از اعتبار و زحمات دیگر پژوهشگران، بدون هیچ تساهل و چشم‌پوشی با توجه به میزان سرقت علمی به شرح ذیل برخورد قانونی می‌شود:
1. مقاله رد خواهد شد و در صورت چاپ از روی وبگاه نشریه برداشته خواهد شد.
2. اسامی همه نویسندگان مقاله در سیاه‌نامه نشریه قرار خواهد گرفت.
3. از مراجع قضایی ذیصلاح پیگیری حقوقی خواهد شد.
4. طی یک نامه رسمی پرونده سرقت علمی به گروه‌های آموزشی مرتبط در دانشگاه‌ها، سازمان‌های مربوطه و نشریه‌های هم‌موضوع و مرتبط به اشتراک گذاشته خواهد شد.
5. مراتب طی یک نامه رسمی به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دانشگاه‌ها، مؤسسه‌ها، نشریه‌ها و هر محلی که نویسندگان از امتیاز چاپ آن مقاله استفاده کرده‌اند، اطلاع داده خواهد شد.
ده. پاسخگویی و برخورد با سوءرفتار پژوهشی
لطفاً سؤال، پیشنهاد، نگرانی یا نظر خود را به همراه مستندات از طریق رایانامه نشریه برای ما ارسال نمایید. چنانچه سوءرفتار پژوهشی، سرقت ادبی یا نقض قوانین نشر و حق‌مؤلف ملاحظه کردید، ما را در جریان بگذارید تا بر اساس قوانین کوپ برخورد کنیم. پیشاپیش از شما تشکر و قدردانی می‌شود.
|
|
|
| دفعات مشاهده: 525 بار | دفعات چاپ: 141 بار | دفعات ارسال به دیگران: 0 بار | 0 نظر |
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
